Δύσκολο να φτιάξεις οικογένεια..

Επιτρέψτε μου να γυρίσω αρκετά χρόνια πίσω. Στα μέσα της 10ετίας του 70. Τότε που είχα γνωρίσει την γυναίκα μου, νέοι, όμορφοι, ερωτευμένοι, με... όνειρα για το αύριο. Να ζήσουμε μαζί, να κάνουμε παιδιά, να κτίσουμε την οικογένεια. Στόχοι απλών ανθρώπων, σε απλές εποχές. Όχι φορτωμένες από άγχη και αβεβαιότητες. Στον ιδιωτικό τομέα ο γράφων.

Στον δημόσιο εκείνη. Ιδεατός συνδυασμός. Το άθροισμα εισοδημάτων ικανό αλλά σταθερό, μας έκανε να αισιοδοξούμε για το επόμενο βήμα. Αλλά και όλους τους συνομηλίκους με εμάς φίλους και συνανθρώπους που ξεκινούσανε στην ίδια αφετηρία. Υπήρχε προοπτική, ανάπτυξης. Παρότι η χώρα είχε βγει από την χουντική περίοδο τυραννίας των.. 7 ετών.

Μπροστά απλωνότανε και η επιθυμία ένταξης στην ΕΟΚ. Αισιοδοξία και μπόλικο το χαμόγελο. Στο πρώτο ενοικιασμένο σπίτι μας, με τον αναγκαίο εξοπλισμό και την απλή επίπλωση. Όχι πολυτέλειες, όχι περιττές κινήσεις. Απλά φεύγοντας κάθε πρωί για τις δουλειές μας ξέραμε που πατάμε και για πού πάμε και που μπορούμε να φτάσουμε. Λιγότερο καταναλωτικοί από σήμερα. Λιγότερο απαιτητικοί. Αλλά με ιδανικά για πραγματικούς στόχους με περίσσια δυναμική.

Και ερχόμαστε στο σήμερα. Εισπράττουμε από τους καρπούς της ζωής μας – τα ίδια τα παιδιά μας – μια απαισιοδοξία σαν μαύρο σύννεφο, καταιγίδα, που έρχεται. Όχι μόνο από τα ίδια, άλλα από τον περίγυρο τους. Από την δική τους συνομήλικη κοινωνία. Από τα ρεπορτάζ σε εφημερίδες και τηλεόραση συνέχεια το διαβάζουμε. Νέοι των 30 ετών και ακόμα δεν τολμούν να πετάξουν σαν νεοσσοί αετοί. Παραμένοντας στις αετοφωλιές των γονιών τους. Οι σχέσεις με το έτερο ήμισυ, εξανεμίζονται μπροστά στην λέξεις γάμος, οικογένεια. Οι τελευταίες λέξεις και αν ακόμα υπάρχει έρωτας και επιθυμία συνύπαρξης, ξαφνικά φόβος, άγχος, και αναστολές στη λήψη αποφάσεων, γκρεμίζουν και γρανιτένιες από πάθος νεανικές σχέσεις. Γιατί γάμος και οικογένεια, χωρίς το βασικό ελάχιστο οικονομικό υπόβαθρο, καταλήγουν σαν τους δίδυμους πύργους της 11ης Σεπτεμβρίου.

Το βίωσα από τους δικούς μου. Κατ αρχήν η αβεβαιότητα εργασίας, οι απολύσεις, η εργασιακή και ασφαλιστική αστάθεια σκέτες θρυαλλίδες στα θεμέλια σκέψης για στήσιμο νοικοκυριού. Μετά οι αμοιβές. Με 700 € έστω και επί δύο που να στηθεί σπιτικό με ενοίκιο και να καλύψει τα λοιπά έξοδα? Με χρόνους απασχόλησης – ειδικά για τη γυναίκα – τα 10ωρα και 12ωρα, που να σκεφτείς για να κάνεις παιδιά. Οι σημερινοί νέοι πιο καταναλωτικοί. Απόλυτα φυσικό με τις δομές της σημερινής παγκόσμιας οικονομίας. Δεν φταίνε αυτοί. Αλλά ένα αποπνικτικό καταναλωτικό περιβάλλον που τα περιβάλλει και τα πολυβολεί οπτικά και δελεαστικά και με επικίνδυνα – αν δεν προσέξεις – δολώματα..

Πιο καλομαθημένα από εμάς τους γονείς – φταίχτες - για το πώς έγιναν τα πράγματα. Με πολλά προσφερόμενα μέσα οικονομικής στήριξης, που μπορεί να γίνουν οικονομικό μπούμερανγκ ειδικά αν δεν τα χρησιμοποιήσεις σωστά. Πιστωτικές κάρτες και στεγαστικά καταναλωτικά δάνεια προσφέρουν ένα καλό start point. Με αναγκαία βήματα πολύ προσεκτικά. Αλλά οι - ερινύες - αστάθειες των πιο πάνω συνθηκών που περιγράψαμε, δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες ενέργειες, μιας σπιτικής λιτής διαχείρισης. Και το ερώτημα από το στόμα των νέων είναι. Εμείς δεν έχουμε δικαίωμα να κάνουμε οικογένεια; Παιδιά; Σπιτικά;

Η απάντηση μία. Σαφώς έχετε και πρέπει να κάνετε. Και θα κάνετε. Όμως πιθανόν με λιγότερα. Πάντα σε πολύ δύσκολα για την πατρίδα χρόνια και γάμοι έγιναν και οικογένειες στήθηκαν. Γιατί ο Έλληνας δεν μπορεί να απαρνηθεί το ιερό κύτταρο της οικογένειας. Μαζί και με εμάς τους γονείς ψυχικούς και υλικούς αρωγούς, σε ότι χρειαστείτε. Εμάς τους γονείς μιας γενιάς που όπως ξαναγράψαμε, φταίξαμε για εδώ που φθάσαμε.
Νίκος Σάνσης (οικονομολόγος)