19 συμβουλές για διακοπές χωρίς απρόοπτα

Η ηλίαση, η αφυδάτωση, η αύξηση των λιπιδίων του αίματος και του σωματικού βάρους, τα ηλιακά εγκαύματα, οι λοιμώξεις και οι ερεθισμοί του δέρματος, οι βλάβες στα μάτια και η λεγόμενη διάρροια των ταξιδιωτών, είναι οι πιο συχνοί κίνδυνοι για την υγεία μας στις διακοπές.

Για κάποιους θα αποτελέσουν την αιτία που θα χαλάσει την ξεγνοιασιά των ημερών, ενώ άλλους θα τους ταλαιπωρήσουν και μετά την επάνοδο στην καθημερινότητα. Αν και τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι στους εποχικούς κινδύνους, καθένας μας μπορεί να βιώσει μια τέτοια δυσάρεστη εμπειρία.

Οι επιστήμονες αναλύουν τα επτά συνηθέστερα προβλήματα υγείας στις καλοκαιρινές διακοπές και συμβουλεύουν πώς.. να τα αποφύγουμε με απλά πρακτικά μέτρα, αλλά και πώς να τα αντιμετωπίσουμε εάν εμφανιστούν.

Οι 6+1 κίνδυνοι των διακοπών για την υγεία μας

Αύξηση λιπιδίων και σωματικού βάρους

Η παραμονή της τροφής στο πεπτικό σύστημα και η διαδικασία της πέψης εξαρτώνται άμεσα από το περιεκτικότητά της σε λίπος. «Τους ζεστούς μήνες, οπότε η λειτουργία του αναπνευστικού και του κυκλοφορικού συστήματος εντείνεται, βασική επιδίωξή μας πρέπει να είναι η όσο το δυνατό λιγότερη καταπόνηση του γαστρεντερικού σωλήνα και η ελάχιστη παραμονή μεγάλης ποσότητας αίματος στο πεπτικό, κάτι που επιτυγχάνεται με μικρά σε όγκο και φτωχά σε λίπος γεύματα», λέει ο κλινικός διαιτολόγος, αντιπρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής κ. Κωνσταντίνος Ξένος.

«Πείτε λοιπόν όχι στο λίπος του κρέατος και των πλήρων γαλακτοκομικών (προτιμήστε ψάρι, κοτόπουλο, ημιαποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά) και αποφύγετε τα τηγανητά και τις βαριές σάλτσες».

Κατά την περίοδο των διακοπών, το πρωινό που παίρνουμε σε μπουφέ ξενοδοχείου είναι πλούσιο σε θερμίδες. «Παρασυρμένοι από την απόλαυση, μπορεί να καταναλώσουμε περισσότερες από 1.000 θερμίδες, χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε», προειδοποιεί ο κ. Ξένος. «Αποφύγετε λοιπόν το βούτυρο στο ψωμί ή στις φρυγανιές και τα αλλαντικά και επιλέξτε φρούτα, χυμούς, κρύο γάλα, άπαχο γιαούρτι και δημητριακά, κατά προτίμηση ολικής αλέσεως».

Αν δεν τρώτε πρωινό σε ξενοδοχείο, αντί για την τυρόπιτα από τον φούρνο του χωριού, αγοράστε ένα κουλούρι, ένα μικρό σταφιδόψωμο ή δύο σουσαμένια κριτσίνια, που θα συνοδεύσουν το γάλα ή τον καφέ σας.

Ο μεγαλύτερος πειρασμός του καλοκαιριού είναι βέβαια τα παγωτά. «Το σορμπέ δεν περιέχει γάλα, λίπος ή αυγό, παρά μόνο χυμό ή πουρέ φρούτων και ενίοτε κάποιο γλυκαντικό», λέει ο κ. Ξένος. «Γι΄ αυτό, θεωρείται ολιγοθερμιδική πρόταση σε σχέση με άλλα είδη παγωτών. Να αποφεύγετε το παρφέ παγωτό, που είναι πλούσιο σε κορεσμένο λίπος και χοληστερόλη (λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε κρέμα και αυγά) και αποδίδει πολλές θερμίδες. Μην παραφορτώνετε το παγωτό σας με σαντιγί, τρούφες ή ξηρούς καρπούς. Απολαύστε καλύτερα "καθαρές" γεύσεις».

Οσοι ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τη σιλουέτα τους, ας προτιμήσουν τα παγωτά λάιτ, με μηδενικό περιεχόμενο σε ζάχαρη και μειωμένη έως και μηδενική περιεκτικότητα σε λιπαρά, που δίνουν περίπου 200 θερμίδες στο παγωτό ξυλάκι. Στην ταβέρνα το βράδυ, μπορείτε να δοκιμάσετε τις τοπικές σπεσιαλιτέ (δοκιμή, όμως, σημαίνει 2-3 μπουκιές).

Δώστε προτεραιότητα σε ψάρι ή θαλασσινά, αλλά όχι τηγανητά. Στο αγαπημένο σας σουβλάκι προτιμήστε αλάδωτη πίτα, θα γλιτώσετε πάνω από 100 θερμίδες. Αν υπολογίζετε ότι το βράδυ θα βγείτε για φαγητό, καταναλώστε ένα ελαφρύ μεσημεριανό, με βάση σαλάτες εποχής και τυρί χαμηλό σε λιπαρά, χωρίς όμως να μείνετε τελείως νηστικοί.

Στο μπαρ, επιλέξτε ως συνοδευτικά του ποτού σας στικ από καρότο και αγγούρι και όχι αλατισμένους και καβουρντισμένους ξηρούς καρπούς. «Και βέβαια, εκμεταλλευτείτε τις διακοπές σας για μπάνιο και παιχνίδι στην παραλία», συμβουλεύει ο κ. Ξένος. «Τριάντα λεπτά ελεύθερο κολύμπι οδηγούν σε ενεργειακή δαπάνη των θερμίδων που αποδίδει σχεδόν ένα κομμάτι μηλόπιτα».

Και μην ξεχνάτε: Αν έχετε πάρει ένα βαρύ γεύμα, πρέπει να περιμένετε οπωσδήποτε 3- 5 ώρες, για να μπείτε στη θάλασσα. Αν έχετε πάρει ελαφρύ γεύμα, πρέπει να περιμένετε 2- έως 3 ώρες.

Εγκαύματα και λοιμώξεις του δέρματος

Το δέρμα είναι ο μεγάλος παθών των διακοπών αναφέρει η επίκουρη καθηγήτρια Δερματολογίας κ. Καίτη Μουλοπούλου-Καρακίτσου.

Η ομπρέλα και η τέντα αφήνουν το 30% της ηλιακής ακτινοβολία να περνά, ενώ η άμμος ακτινοβολεί το 17% της ακτινοβολίας αυτής, το νερό το 9% και το γκαζόν το 3%. Αν βρίσκεστε στη σκιά αλλά κοντά σε άσφαλτο, αυτή αντανακλά την ηλιακή ακτινοβολία σε εσάς.

Ενα παιδί με ανοιχτόχρωμο δέρμα μπορεί να καεί από τον ήλιο μέσα σε 15 λεπτά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Αν το παιδί κινείται, δεν σημαίνει ότι δεν καίγεται από τον ήλιο.

Αφυδάτωση

«Για την επαρκή ενυδάτωση του ανθρώπινου οργανισμού και τη σωστή λειτουργία βασικών συστημάτων όπως το κυκλοφορικό, δεν αρκεί το νερό, ουσιαστική είναι και η επάρκεια σε ηλεκτρολύτες (κάλιο, νάτριο κ.λπ.) και ιχνοστοιχεία (όπως ο σίδηρος), που χάνονται με την έντονη εφίδρωση», τονίζει ο κ. Ξένος. «Προτιμήστε λοιπόν τροφές πλούσιες σε νερό και απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για την ενυδάτωση όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και οι χυμοί τους. Τα φρέσκα φασολάκια, π.χ., περιέχουν μεγαλύτερο ποσοστό νερού από το γάλα, που είναι κατ΄ εξοχήν υγρή τροφή».

Μεγαλύτερη προσοχή απαιτεί η ενυδάτωση των παιδιών και των ηλικιωμένων γιατί είναι πιο ευάλωτοι οργανισμοί. «Επιπλέον, τα παιδιά λόγω ανεμελιάς και οι ηλικιωμένοι λόγω άνοιας ή κατάθλιψης δεν έχουν αντίληψη των αναγκών τους», υπογραμμίζει η υπεύθυνη του Συμβουλευτικού Κέντρου Διατροφής στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο κ. Αγγελική Τσαρούχη.

Ηλίαση

Η ηλίαση εμφανίζεται με πονοκέφαλο, πυρετό, έμετο και κακοδιαθεσία. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να σταματήσετε κάθε δραστηριότητα και να μεταφερθείτε σε σκιερό και δροσερό μέρος, κατά προτίμηση με κλιματισμό. Κατόπιν, να κάνετε χλιαρό ντους, χαμηλώνοντας σταδιακά τη θερμοκρασία του νερού και βρέχοντας όλη την επιφάνεια του σώματος. Οταν αρχίσετε να συνέρχεστε, πρέπει να πιείτε άφθονο νερό και ηλεκτρολυτικά διαλύματα. Αν δεν έχετε προμηθευθεί τέτοια από το φαρμακείο, μπορείτε να φτιάξετε πρόχειρα ένα προσθέτοντας σε ένα ποτήρι νερό 2 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη και 1/4 του ίδιου κουταλιού αλάτι. Εάν η κατάσταση δεν βελτιωθεί, πρέπει να μεταφερθείτε σε κέντρο υγείας ή νοσοκομείο.

Βλάβες στα μάτια

Τα μάτια μπορεί να πάθουν ηλιακά εγκαύματα όπως και το σώμα μας, με συνέπεια τις κερατοβλεφαροεπιπεφυκίτιδες. Αυτές μπορεί να φθάσουν έως την απόπτωση του επιθηλίου κερατοειδούς, ιδίως σε ανθρώπους που φορούν φακούς επαφής, όπως τονίζει ο καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας κ. Σπύρος Γεωργαράς.

Επίσης, η έκθεση στον ήλιο μπορεί να προκαλέσει επιπεφυκίτιδες, βλεφαρίτιδα, ξηροφθαλμία, καταρράκτη, ωχροπάθειες κ.ά. Τα παιδιά, οι νέοι, όσοι έχουν ανοιχτόχρωμα μάτια, όσοι πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, κολλαγονώσεις ή βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή, κινδυνεύουν περισσότερο. Συχνές είναι επίσης οι μολύνσεις των ματιών το καλοκαίρι, λόγω ευαισθητοποίησης από τον ήλιο, μικροβίων και μυκήτων από το νερό πισίνας, μικροτραυματισμών του κερατοειδούς (π.χ. από την άμμο) κ.ά.

Διάρροια των ταξιδιωτών

Η διάρροια των ταξιδιωτών είναι η πιο συχνή ασθένεια όσων ταξιδεύουν. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν, εκτός από τις συχνές διάρροιες, πόνους στην κοιλιά, ναυτία, εμέτους, πυρετό και φούσκωμα. Η κατάσταση βελτιώνεται στις περισσότερες περιπτώσεις σε μία έως δύο ημέρες και ο οργανισμός επανέρχεται στη φυσιολογική λειτουργία του σε περίπου μία εβδομάδα. Επειδή η διάρροια και οι έμετοι προκαλούν απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών, υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης, ιδίως στα παιδιά και τους ηλικιωμένους.

Αν τα συμπτώματα είναι σοβαρά ή διαρκούν περισσότερο, πρέπει να επισκεφθείτε κέντρο υγείας ή νοσοκομείο. Πριν φύγετε για διακοπές, να έχετε μαζί σας αντιδιαρροϊκά και αντιεμετικά φάρμακα, καθώς και έτοιμα διαλύματα ηλεκτρολυτών σε φακελάκια.

Μεγάλη πτώση της πίεσης

Σε πολλούς ανθρώπους η πίεση πέφτει το καλοκαίρι, ως αποτέλεσμα της μεγάλης αγγειοδιαστολής και της εφίδρωσης λόγω της ζέστης, ιδίως αν εκτίθενται στον ήλιο κατά τις ώρες της μεγάλης ηλιοφάνειας. «Σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να παραχθεί έως και ένα λίτρο ιδρώτα την ώρα», λέει ο κ. Κωνσταντίνος Τσιούφης, επίκουρος καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Οταν έχει ζέστη, πρέπει να φροντίζουμε η παραγόμενη θερμότητα να είναι μικρή και η αποβαλλόμενη θερμότητα να είναι μεγάλη. Ετσι, πρέπει να αποφεύγουμε τα βαριά λιπαρά γεύματα και τα οινοπνευματώδη ποτά και, αντίθετα, να πίνουμε άφθονο δροσερό νερό ή φυσικούς χυμούς. Να φοράμε ελαφρά, ανοιχτόχρωμα βαμβακερά ενδύματα, γυαλιά ηλίου και καπέλο και να βαδίζουμε στη σκιερά πλευρά του πεζοδρομίου».

Οσοι έχουν χαμηλή πίεση ή ορθοστατική υπόταση, καλό είναι στις καλοκαιρινές διακοπές τους να τρώνε λίγο αλατισμένα τα φαγητά τους, για πρόληψη πιθανής ζάλης και ατονίας. «Οι υπερτασικοί, πριν φύγουν για διακοπές. πρέπει να εξετάσουν σε συνεργασία με τον γιατρό τους το ενδεχόμενο πιθανής μείωσης της δοσολογίας ή του αριθμού των αντιυπερτασικών φαρμάκων που λαμβάνουν, ιδίως των διουρητικών ή των ανταγωνιστών ασβεστίου», συνιστά ο κ. Τσιούφης.

Με την αυξημένη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, εκτός από την πτώση της πίεσης, μειώνεται και ο τόνος του συμπαθητικού συστήματος και η ικανότητα των αιμοπεταλίων να συναθροίζονται για να σχηματίσουν τον θρόμβο. Συνεπώς, υπάρχει ύφεση των καρδιαγγειακών παθήσεων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. «Στο χέρι μας είναι, λαμβάνοντας απλά προληπτικά μέτρα, να περιορίσουμε τις δυσμενείς επιδράσεις της μεγάλης ζέστης, για να απολαύσουμε ανώδυνα τις διακοπές», λέει ο κ. Τσιούφης.

Μελάνωμα και γυμνισμός

Δεν μαυρίζουν όλες οι περιοχές του σώματος το ίδιο και η προσπάθεια των γυμνιστών για ομοιογενή μελανινογένεση μπορεί να αποδειχθεί έως και θανατηφόρα, αναφέρουν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου στην επιθεώρηση «Journal of Εxperimental Dermatology».
tanea