Ήταν Φεβρουάριος του 2005 όταν σε έκτακτη συνεδρίαση της η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας, υπό το βάρος των καταγγελιών για σκάνδαλα στην Εκκλησία, αποφάσιζε, μεταξύ άλλων, την εφαρμογή του «Πόθεν Έσχες» για τους Ιεράρχες αλλά...


και τους κληρικούς και λαϊκούς που κατέχουν υψηλόβαθμες θέσεις σε εκκλησιαστικούς οργανισμούς. Σήμερα, ύστερα από επτά χρόνια, καθώς η χώρα συγκλονίζεται από αποκαλύψεις για διαφθορά πολιτικών και ο λαός καλείται να πληρώσει νέους δυσβάσταχτους φόρους, μερίδα Ιεραρχών φέρεται να υποστηρίζει την άμεση εφαρμογή – της ξεχασμένης και ανεκτέλεστης απόφασης- του «Πόθεν Έσχες» για τα εκκλησιαστικά πρόσωπα.

Η απόφαση

«Κάθε Ιεράρχης υποβάλλει κατ’ έτος στην Ιερά Σύνοδο αντίγραφον της δηλώσεως του στην εφορία και του εντύπου Ε9, προς ενημέρωσιν. Ζητείται η νομοθετική πρόβλεψη υποβολής δήλωσης περί του «πόθεν έσχες» από τους Ιεράρχες», ανέφερε η πρόταση που υποβλήθηκε στο Σώμα της Ιεραρχίας, στο πλαίσιο μιας σειράς μέτρων που υιοθετήθηκαν για τη διαφάνεια στην Εκκλησία, πολλά από τα οποία φαίνεται να έμειναν στα χαρτιά. Το «Πόθεν Έσχες» υπερψηφίστηκε από 61 Μητροπολίτες ενώ, σύμφωνα με τις πληροφορίες εκείνης της εποχής, αντίθετοι στην παραπάνω πρόταση είχαν εμφανιστεί οι Μητροπολίτες Θεσσαλονίκης Άνθιμος και Κονίτσης Ανδρέας.

Ο Μητροπολίτης Ελασσώνος Βασίλειος, σημερινός Πρόεδρος της Διοικούσης Επιτροπής της Εκκλησιαστικής Κεντρικής Υπηρεσίας Οικονομικών (ΕΚΥΟ) φέρεται να είχε ψηφίσει «ΛΕΥΚΟ» ενώ ο Μητροπολίτης Φιλίππων, κατά τις ίδιες πηγές, σε όλες τις ψηφοφορίες είχε δηλώσει «ΕΠΕΧΩ». Αντιθέτως, ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων Αμβρόσιος φέρεται να είχε αρνηθεί να συμμετάσχει στις ψηφοφορίες. Σε συνέχεια της προηγούμενης πρότασης η Ιεραρχία ενέκρινε με 63 «ΝΑΙ», 1 «ΟΧΙ» και 3 «ΛΕΥΚΑ» πως αναλόγως «υποχρεούνται να πράττουν και οι Διευθυντές των εκκλησιαστικών οργανισμών, ιδρυμάτων και Μ.Κ.Ο της Εκκλησίας ως και οι λογιστές των εκκλησιαστικών διαχειρίσεων».

Τι συνέβη όμως από το 2005 μέχρι σήμερα; Κατά πόσο εφαρμόστηκαν οι δύο παραπάνω αποφάσεις και πόσοι Ιεράρχες υπέβαλλαν δήλωση «πόθεν έσχες»;

«Νομίζω ουδείς. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την αποστολή αντιγράφου της φορολογικής δηλώσεώς τους και του Ε9. Για το “Πόθεν Έσχες” αμφιβάλλω εάν υποβλήθηκε ποτέ επίσημο αίτημα προς το υπουργείο Οικονομικών και τις αρμόδιες υπηρεσίες ώστε να υπάρξει πρόβλεψη για τους Ιεράρχες και στελέχη της Εκκλησίας. Το πιθανότερο είναι ότι δεν υποβάλλουν τέτοια δήλωση αν και, σύμφωνα με τις αποφάσεις τους, θα έπρεπε», σχολιάζει στο Amen.gr υψηλόβαθμος εκκλησιαστικός παράγοντας, βαθύς γνώστης των Συνοδικών πραγμάτων.

"Όλα στο φως"

Την εφαρμογή αυτής της ανεκτέλεστης απόφασης της ΙΣΙ φέρονται να υποστηρίζουν τώρα Ιεράρχες της νεότερης γενιάς.

«Η χώρα μας κλονίζεται, ο λαός υποφέρει, η κρίση βαθαίνει, οι πολιτικοί βρίσκονται αντιμέτωποι με σκάνδαλα, οι θεσμοί αμφισβητούνται. Και ενώ η Εκκλησία βρίσκεται στο πλευρό εκείνων που δοκιμάζονται κάποιοι έσπευσαν να την κατηγορήσουν στο εσωτερικό και το εξωτερικό ότι φοροδιαφεύγει και άλλα πολλά. Εμείς, λοιπόν, δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Όλα στο φως», δηλώνει στο Amen.gr δραστήριος Μητροπολίτης της βορείου Ελλάδος. «Να υποβάλουμε το “Πόθεν Έσχες”, να μας ελέγξει η οποιαδήποτε Αρχή, να δουν την περιουσία μας, αν έχουμε ακίνητα και πως αποκτήθηκαν, να ελέγξουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς μας, στην Ελλάδα ή αν έχει κάποιος αδελφός στο εξωτερικό. Τι περιμένουν κάποιοι ότι θα βρεθεί; Καταθέσεις εκατομμυρίων σε ευρώ, δολάρια ή ρούβλια; Όλα στο φως, λοιπόν, για να σταματήσουν να κατηγορούν την Εκκλησία. Να υποβάλλουμε “Πόθεν Έσχες” για να σταματήσουν οι κατήγοροι της Εκκλησίας να ομιλούν», προσθέτει εμφανώς αγανακτισμένος ο ίδιος Ιεράρχης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ψηφοφορία που πραγματοποιήσε το Amen.gr με το ερώτημα αν θα πρέπει να εφαρμοστεί το «Πόθεν Έσχες» και για τους Ιεράρχες η συντριπτική πλειονοψηφία όσων απάντησαν τάχθηκαν υπέρ του μέτρου. Συγκεκριμένα από τους 3572 ψηφίσαντες, «ΝΑΙ» ψήφισαν 3011 (84,3%), «ΌΧΙ» μόλις 291(8,1%) αναγνώστες, «ΙΣΩΣ» ψήφισαν 89(2,5%), «ΔΕΝ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ» ψήφισαν 138 (3,9%) ενώ «ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΩ/ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΩ» ψήφισαν 43 (1,2%).

"Πόθεν Έσχες" για όλους

Σύμφωνα με πληροφορίες οι Μητροπολίτες που υποστηρίζουν την άμεση εφαρμογή του «Πόθεν Έσχες» - και ενδέχεται να θέσουν το ζήτημα στο πλαίσιο της συζήτησης για την οικονομική κρίση που θα γίνει στην Ιεραρχία - εκτιμούν πως το μέτρο πρέπει να αφορά όλους τους Αρχιερείς, τους Πρωτοσυγκέλλους, τους Γενικούς Αρχιερατικούς, τους διαχειριστές οικονομικών και λογιστές των Μητροπόλεων καθώς και όλους όσοι προεδρεύουν εκκλησιαστικών ΝΠΔΔ.

«Αυτά όλα τα έχει αποφασίσει η Ιεραρχία ήδη από το 2005. Δεν αντιλαμβάνομαι για ποιο λόγο δεν τα εφαρμόζουμε και δίνουμε δικαίωμα σε κάθε εχθρό της Εκκλησίας να εξαπολύει επίθεση εναντίον της. Πρέπει να σταματήσουμε να είμαστε μια Εκκλησία των “παραπολιτικών” και των κουτσομπολιών. Αν δεν εφαρμόζουμε τις αποφάσεις που εμείς παίρνουμε, πως μπορούμε να πείσουμε τους πιστούς ότι εφαρμόζουμε τον Λόγο του Θεού;», διερωτάται Αρχιερέας της Ελλαδικής Εκκλησίας.

Μέτρα διαφάνειας

Μεταξύ των μέτρων που υιοθέτησε η Ιεραρχία, σε εκείνη την κρίσιμη έκτακτη σύνοδό της, το 2005, υπό την προεδρία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, ήταν:

• τακτικός έλεγχος των οικονομικών εκκλησιαστικών διαχειρίσεων από ορκωτούς λογιστές και από την Οικονομική Επιθεώρηση της Εκκλησίας

• Δημοσίευση κατ’ έτος σε τοπικές Εφημερίδες του οικονομικού απολογισμού κάθε Ιεράς Μητροπόλεως

• Προληπτικός έλεγχος της νομιμότητας των συμβάσεων κάθε Εκκλησιαστικού Νομικού Προσώπου ύψους άνω των 300.000 ευρώ από την Ανωτάτη Εξελεγκτική Επιτροπή της Ιεράς Συνόδου

• Σε κάθε Ιερά Μητρόπολη συγκροτούνται, για τριετή θητεία, με απόφαση του Μητροπολιτικού Συμβουλίου, Επιτροπές ειδικών Κληρικών και Λαϊκών για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας

• Εφαρμογή ενιαίου και διαφανούς ταμειακού και λογιστικού συστήματος οικονομικής διαχειρίσεως για τις Ιερές Μητροπόλεις, τους Ιερούς Ναούς και τις Ιερές Μονές.